Maharashtra सरकारने ग्रामीण भागातील महिलांचे आरोग्य आणि पर्यावरणाचे रक्षण करण्यासाठी Nirdhur Chul Yojana 2025 (निर्मार चूल योजना २०२५) सुरु केली आहे. या योजनेअंतर्गत राज्यातील Scheduled Caste (SC) कुटुंबांना मोफत eco-friendly smokeless stoves वितरित केल्या जातील. ही योजना Mahapreet (Mahatma Phule Renewable Energy & Infrastructure Technology Limited) द्वारे राबवली जाते.
ही योजना फक्त पर्यावरणासाठी नाही, तर ग्रामीण महिलांना सुरक्षित, आरोग्यदायी आणि सोयीस्कर स्वयंपाकाची सुविधा उपलब्ध करून देण्यासाठी राबवली जात आहे.
Nirdhur Chul Yojana म्हणजे काय?
ग्रामीण भागातील अनेक कुटुंबे अजूनही पारंपरिक चुलीवर जेवण बनवतात. यामुळे:
- चुलीचा धूर महिलांच्या श्वसनावर हानी करतो (दमा, खोकला इ.)
- जंगलतोड होते, ज्यामुळे पर्जन्यमानावर नकारात्मक परिणाम होतो
- LPG सिलेंडरच्या वाढत्या किमतीमुळे आर्थिक ताण निर्माण होतो
यावर उपाय म्हणून Nirdhur Chul Scheme सुरु करण्यात आली. या योजनेअंतर्गत मोफत eco-friendly चूल वितरित केली जाते, जी धूरमुक्त आणि पर्यावरणपूरक आहे.
उद्दिष्ट (Objectives)
Nirdhur Chul Yojana चे मुख्य उद्दिष्टे:
- ग्रामीण SC कुटुंबांना मोफत smoke-less चुली उपलब्ध करून देणे
- राज्यातील वायू प्रदूषण कमी करणे
- ग्रामीण महिलांचे आरोग्य सुरक्षित ठेवणे
- महिलांना सशक्त आणि आत्मनिर्भर बनवणे
- जंगलतोड कमी करणे आणि पर्यावरण संवर्धन करणे
- ग्रामीण जीवनमान सुधारणा
वैशिष्ट्ये (Features)
- Mahapreet द्वारे राबवली जाते
- Eco-friendly आणि smoke-less चूल
- अर्ज Nirdhur Chul Yojana online registration द्वारे करता येतो
- अर्जदारांना कार्यालयाची फेरफटका मारावी लागत नाही
- राज्यातील 38 जिल्ह्यांमध्ये वितरण
पात्रता (Eligibility)
- अर्जदार महाराष्ट्र राज्याचा रहिवासी असावा
- अर्जदार अनुसूचित जाती (SC) मध्ये असावा
- LPG कनेक्शन नसणे आवश्यक
- आधी केंद्र किंवा राज्य सरकारकडून या योजनेचा लाभ मिळालेला नसावा
- अर्ज वेळेत सबमिट करणे अनिवार्य
लाभ (Benefits)
Nirdhur Chul Yojana benefits मध्ये:
- मोफत smoke-less चुल वितरण
- महिलांचे आरोग्य सुरक्षित होईल
- महिलांना आत्मनिर्भर बनवण्यास मदत
- जंगलतोड कमी होईल → पर्जन्यमान सुधारेल, जमिनीत ओलावा टिकेल
- वायू प्रदूषण कमी होईल
- ग्रामीण महिलांचे जीवनमान सुधारेल
अर्ज रद्द होण्याची कारणे
- अर्जात चुकीची किंवा अपूर्ण माहिती
- अर्जदार SC नसणे
- LPG कनेक्शन असणे
- आधीच या योजनेचा लाभ घेणे
- एकाच कुटुंबाकडून दोन अर्ज
आवश्यक कागदपत्रे (Required Documents)
- आधार कार्ड
- राशन कार्ड
- रहिवासी पुरावा
- मोबाईल नंबर
- ई-मेल आयडी
- जात प्रमाणपत्र
- शपथपत्र
ऑनलाइन अर्ज प्रक्रिया (How to Apply Online)
- महाप्रीत अधिकृत वेबसाईट ला भेट द्या: https://mahapreit.in
- Latest Notices → Clean Cooking Cookstoves Distribution क्लिक करा
- ऑनलाइन फॉर्म भरून सबमिट करा (निर्मार चूल योजना अर्ज प्रक्रिया)
- मोबाईल नंबर linked with Aadhaar असल्यास SMS द्वारे अर्ज करता येतो
- QR code scan करून अर्ज देखील करता येतो
निष्कर्ष (Conclusion)
Nirdhur Chul Yojana 2025 / Nirdhur Chul Subsidy Scheme ही एक अत्यंत महत्वाची योजना आहे. ही ग्रामीण Maharashtra मधील महिलांचे आरोग्य सुरक्षित करते, पर्यावरण रक्षण करते आणि गरीब कुटुंबांना आर्थिक मदत देते. Eligible SC कुटुंबांनी तत्काळ अर्ज करून या योजनेचा लाभ घ्यावा.